Tuần 19 - Ngày 11/12/2024
|
|
|
|
Thông tin định kỳ
|
|
|
Lịch sử Kiến trúc
Đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh, Việt Nam |
23/04/2020 |
Thông tin chung:
Công trình: Đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh Địa điểm: Phường Trà Cổ, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh
Quy mô: Diện tích đất 1000m2
Năm hình thành: thế kỷ 15
Giá trị:
Đình là một công trình kiến trúc cổ truyền ở làng quê Việt Nam, là nơi thờ Thành hoàng và cũng là nơi hội họp của người dân.
Đình Trà Cổ nằm ở phường Trà Cổ, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, được đánh giá là ngôi đình khá đồ sộ ở địa đầu đất nước và hoàn toàn mang dấu ấn nền văn hoá Việt.
Ngôi đình được xây dựng vào năm 1461, thời vua Lê Thánh Tông (hoàng đế thứ 5 triều Hậu Lê, trị vì 1460- 1479). Trong đình thờ 6 vị Thành hoàng làng đã có công lập nên xã Trà Cổ xưa.
Truyền rằng, vào năm 1461 những người dân Đồ Sơn (là ngư dân và là binh lính trấn giữ biên giới phía Bắc) đã đến đây và ở lại sinh cơ lập nghiệp, tạo nên làng chài Trà Cổ (dân tại đây có câu: Người Trà Cổ, tổ Đồ Sơn).
Tên Trà Cổ được lấy từ hai chữ cái đầu tiên của quê cũ là Trà Phương và Cổ Trai.
Đình Trà Cổ cũng là nơi thờ Quận He Nguyễn Hữu Cầu (1712- 1751), một lãnh tụ nông dân khởi nghĩa thời Lê –Trịnh.
Tem bưu chính Đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Mặc dù trải qua rất nhiều năm, nhiều cuộc chiến tranh và được sửa chữa nhiều đợt với lần trùng tu gần đây nhất vào năm 2012, về cơ bản, đình Trà Cổ vẫn giữ được những nét đặc trưng về phong cách kiến trúc và nghệ thuật chạm khắc của ngôi đền vùng Đồng bằng sông Hồng như lúc khởi dựng.
Ðình Trà Cổ nằm trên khu đất diện tích 1000m2, quay hướng Nam, gồm các hạng mục công trình: Nghi môn, Sân đình và Đại đình.
Tổng mặt bằng đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Nghi môn
Nghi môn của đình tạo thành 3 cổng vào. Cổng chính giữa được giới hạn bởi 2 trụ biểu. Đình trụ trang trí con nghê chầu, thân trụ phía trên trang trí các ô lồng đèn, giữa là ô trang trí câu đối, đế thắt dạng cổ bồng.
Hai cổng hai bên có mái che trang trí, dạng 2 tầng với 8 mái. Giữa cổng chính và cổng phụ là bức tường có đắp phù điêu ngựa. Hai bên phía ngoài cổng phụ là bức tường đắp phù điêu voi.
Nghi môn đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Sân đình
Sân đình rộng, lát gạch đỏ. Mặt trục đường giữa sân được lát gạch cao hơn so với mặt sân.
Đại đình
Đại đình được dựng theo kiểu chữ "đinh" hay chữ T gồm Tiền đường và Hậu cung.
Tiền đường 5 gian, 2 chái. 3 mặt Tiền đường có hàng hiên với các cột đỡ phía dưới bẩy và góc mái (vì vậy mái đình không tạo cảm nhận sự nhẹ nhàng bay bổng như mái của đình Tường Phiêu, Phúc Thọ, Hà Nội; đình Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh; Chu Quyến, Ba Vì, Hà Nội…).
Mái đình hơi võng, lợp ngói mũi hài, trên bờ nóc đắp lưỡng long chầu nhật.
Bên trong Tiền đường có các cây cột gỗ lim được kê trên đá tảng, trong đó cột cái đường kính 0,65m, cao 5m và cột quân đường kính 0,45m.
Hệ thống vì kèo được kết cấu theo kiểu chồng rường, giá chiêng.
Nền gian giữa theo hình lòng thuyền, thấp sát đất; nền 3 gian hai bên lát sàn gỗ, tạo thành 3 bậc cao dần lên (là nơi ngồi theo ngôi thứ của các vị trong làng), cách nền khoảng 0,4- 0,5m. Không gian dưới sàn được bưng kín bằng những bức chạm trổ. Sàn gỗ còn nhô ra ngoài hiên của đình.
Kết cấu mái được trang trí bởi nhiều bức chạm khắc. 5 gian giữa của đình có 5 bức cửa võng.
Tại hai đầu hồi của Tiền đường có hai bức hoành phi sơn son thiếp vàng đối diện nhau ghi tám chữ Hán: "Nam Sơn Tịnh Thọ" và "Địa cửu thiên trường" (với ý nghĩa: Nước Nam muôn thuở vững bền như trời đất).
Tiền đường đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Hàng hiên Tiền đường, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Lối vào gian chính giữa, bên trong Tiền đường, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Các bậc sàn bên trong Tiền đường, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Phía trước Hậu cung, bên trong Tiền đường, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Trang trí gian chính giữa Tiền đường, phía trước Hậu cung, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Hậu cung đình Trà Cổ 3 gian, 4 mái. Nối mái Hậu cung với mái Tiền đường là một mái nằm dọc (giống như tòa Thiêu hương trong bố cục của các ngôi đền, chùa). Đây là nơi đặt bài vị thờ 6 vị Thành hoàng làng và Quận He Nguyễn Hữu Cầu.
Năm 2012, một số kết cấu gỗ, cửa võng, chi tiết của Tiền đường được cải tạo sơn son, thếp vàng bắt chước nội thất cung đình. (Đây là điều khác biệt với các ngôi đền tiểu biểu của vùng Đồng bằng sông Hồng; đình làng không phải là cung đình).
Mặt bên Hậu cung, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Ban thờ Hậu cung, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Nghệ thuật chạm khắc
Nghệ thuật chạm khắc là một trong đặc hữu của ngôi đình vùng Đồng bằng Bắc Bộ.
Đình Trà Cổ còn lưu giữ được nhiều bức chạm khắc gỗ hết sức tinh tế, được thể hiện trên các thành phần kiến trúc như đầu dư, xà, bẩy, rường…mang phong cách nghệ thuật thời Hậu Lê.
Các mảng chạm khắc như hòa vào làm một với giải pháp kiến trúc. Tại đây có vô số các chạm khắc từ các loài linh vật như Long, ly, quy, phụng; các con vật như hươu sao cổ dài…; đến hoa văn dạng hoa lá, mây xoắn.
Cũng như các ngôi đình khác, đề tài chạm khắc liên quan đến hình tượng rồng luôn là chủ đạo ví như: Ổ rồng; Đầu rồng; Lưỡng long chầu nguyệt; Tiên cưỡi rồng; Cá chép hóa rồng…
Chạm khắc trang trí không gian dưới sàn, ngoài nhà, tại đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Chạm khắc rồng và mây trên đầu bẩy, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Bức chạm "Ổ rồng" trên kết cấu mái, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Bức chạm "Rồng cuộn" tại kết cấu mái đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Bức chạm "Tiên cưỡi rồng" tại kết cấu mái, đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Bức chạm "Chim phượng" trên kết cấu mái đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Bức chạm "Nghê chầu" tại đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh
Ngoài ra, đình Trà Cổ còn lưu giữ được nhiều di vật có giá trị như: đại tự, án thư, lư hương, hoành phi, sắc phong, kiệu thờ… Ngoài ra, đình còn có 2 cột bằng đá nguyên khối cao hơn 2m.
Hội đình Trà Cổ được diễn ra vào ngày 1/6 âm lịch hằng năm. Trong những ngày này, dân phường Trà Cổ, vùng Đông Bắc và nhiều người Trung Quốc gốc Việt (có nguồn gốc Trà Cổ) bên kia biên giới cũng về đây tế lễ.
Đình Trà Cổ, Móng Cái, Quảng Ninh là ngôi đình lưu giữ giá trị văn hóa của người Việt ngay tại nơi biên giới phía Bắc, và là ngôi đình có giá trị tiêu biểu cho phát triển kiến trúc, nghệ thuật truyền thống tại Quảng Ninh, Việt Nam.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%C3%ACnh_Tr%C3%A0_C%E1%BB%95
http://baoquangninh.com.vn/van-hoa/201707/tra-co-mot-mien-co-tich-2348790/
https://www.mongcai.gov.vn/vi-vn/tin/dinh-tra-co--di-tich-kien-truc-nghe-thuat-noi
-dia-dau-to-quoc/86129-8440-885451
http://vietlandmarks.com/module/groups/action/view/id/1094
Xem các bài viết về chùa Việt Nam tại đây
Xem các bài viết về đình, đền Việt Nam tại đây
Xem các bài viết về Di sản văn hóa thế giới tại đây
|
Cập nhật ( 23/04/2020 )
|
Tin mới đưa:- Samarkand – Ngã tư văn hóa, Uzbekistan
- Hang động Vân Cương, Đại Đồng, Sơn Tây, Trung Quốc
- Công trình Villa d'Este, Tivoli, Rome, Ý
- Cột Chúa Ba Ngôi ở Olomouc, Czech
- Thung lũng Loire giữa Sully-sur-Loire và Chalonnes, Pháp
- Quần thể Tu viện Ferapontov, Vologda, Nga
- Nhà thờ St James ở Šibenik, Croatia
- Mỏ đá lửa Thời kỳ Đồ đá mới ở Spiennes, Mons, Bỉ
- Lăng mộ Hoàng gia của triều đại nhà Minh và nhà Thanh, Trung Quốc
- Hang động Long Môn, Lạc Dương, Hà Nam, Trung Quốc
- Vương cung thánh đường San Francesco và địa điểm khác của Dòng Phanxicô tại Assisi, Ý
- Công trình Villa Adriana, Tivoli, Rome, Ý
- Địa điểm khảo cổ Mycenae và Tiryns tại Argolis, Hy Lạp
- Di tích Thời kỳ Đồ đá mới ở Orkney, Scotland, Vương quốc Anh
- Vùng đất lấn biển Beemster, tỉnh Noord-Holland, Hà Lan
Tin đã đưa:- Tháp Po Nagar, Nha Trang, Khánh Hòa, Việt Nam
- Đình Chu Quyến, Ba Vì, Hà Nội, Việt Nam
- Đền Đồng Bằng, Quỳnh Phụ, Thái Bình, Việt Nam
- Đền Tống Trân, Phù Cừ, Hưng Yên, Việt Nam
- Đình Đa Ngưu, Văn Giang, Hưng Yên, Việt Nam
- Đình Cửu Cao, Văn Giang, Hưng Yên, Việt Nam
- Thái miếu nhà Mạc, Kiến Thụy, Hải Phòng, Việt Nam
- Đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng, Việt Nam
- Phủ Tây Hồ, Hà Nội, Việt Nam
- Văn Miếu Bắc Ninh, Việt Nam
- Đình Phù Lão, Lạng Giang, Bắc Giang, Việt Nam
- Đình, đền tại Khu di tích Phố Hiến, Hưng Yên, Việt Nam
- Chùa tại Khu di tích Phố Hiến, Hưng Yên, Việt Nam
- Khu di tích lịch sử Lam Kinh, Thanh Hóa, Việt Nam
- Tháp Dương Long, Tây Sơn, Bình Định, Việt Nam
|