Thông tin chung:
Công trình: Cung điện và Công viên Versailles (Palace and Park of Versailles)
Địa điểm: Yvelines, Ile-de-France, Pháp (N48 48 18 E2 7 10)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích Di sản 1070ha; diện tích vùng đệm 9467ha.
Năm hoàn thành:
Giá trị: Di sản thế giới (1979; sửa đổi ranh giới năm 2007; hạng mục i, ii. vi)
Pháp (France) là một quốc gia có lãnh thổ chính nằm tại Tây Âu cùng một số vùng và lãnh thổ hải ngoại.
Pháp có tổng diện tích 643.801 km2, dân số gần 67,3 triệu người (năm 2018), thủ đô là thành phố Paris.
Trong thời đại đồ sắt (Iron Age), bắt đầu vào thế kỷ 12 trước Công nguyên (TCN), nước Pháp (không kể phần lãnh thổ hải ngoại) là nơi cư trú của bộ tộc người Gaulois, là nhóm các bộ tộc đa dạng ở châu Âu.
Người La Mã (Roma) thống trị khu vực từ năm 51 TCN đến năm 476 sau Công nguyên. Từ năm 476, người Frank thuộc nhóm bộ tộc Germain, sống tại hạ lưu và trung lưu sông Rhine đã chinh phục vùng đất, thành lập Vương quốc Pháp (Kingdom of Francia).
Pháp nổi lên thành một đế chế hùng mạnh tại châu Âu vào cuối thời Trung Cổ, thế kỷ 14 và 15. Việc giành thắng lợi trong cuộc Chiến tranh Trăm năm (1337-1453, giữa Anh và Pháp) giúp Pháp củng cố quốc gia và tập trung hóa chính trị.
Trong thời kỳ Phục Hưng (thế kỷ 15 đến 17) văn hóa Pháp phát triển mạnh mẽ và nước Pháp dần trở thành một trong những đế quốc thực dân toàn cầu (Grande France).
Dưới thời vua Louis XIV (trị vì 1643 – 1715, còn gọi là Louis the Great/ Louis Đại đế/Vua Mặt trời) Pháp trở thành thế lực chi phối văn hoá, chính trị và quân sự tại châu Âu.
Đến cuối thế kỷ 18, Cách mạng Pháp lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, lập nên một trong các nền cộng hoà sớm nhất trong lịch sử hiện đại. Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền, nền tảng của cuộc Cách mạng và biểu thị ý thức hệ của nước Pháp thời bấy giờ vẫn tiếp tục là đức tin mãnh liệt cho đến ngày nay.
Trong thế kỷ 19, Hoàng đế Napoléon Bonaparte (trị vì năm 1804- 1814) lập ra Đệ Nhất Đế chế Pháp (First French Empire) và tiến hành các cuộc chiến tranh tại châu Âu. Sau khi Đế chế Pháp sụp đổ, Pháp trải qua giai đoạn các chính phủ kế tiếp nhau với đỉnh cao là thành lập Đệ Tam Cộng hòa Pháp (French Third Republic) vào năm 1870. Trong thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20, Pháp đã trở thành đế quốc thực dân lớn thứ 2 thế giới sau đế quốc Anh.
Nước Pháp là một bên tham chiến chính trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, và giành được phần thắng. Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, Pháp thuộc khối Đồng Minh, bị phe Trục (Đức, Ý, Nhật) chiếm đóng vào năm 1940 và được giải phóng vào năm 1944. Đệ Tứ Cộng hòa Pháp (French Fourth Republic) được thành lập năm 1946, song sau đó bị giải thể trong chiến tranh Algérie.vào năm 1958. Nền Đệ Ngũ cộng hoà (Fifth Republic) dưới quyền của tổng thống Charles de Gaulle (nhiệm kỳ năm 1959 – 1969) được thành lập vào năm 1958 và tồn tại cho đến ngày nay.
Hiện tại, Pháp được phân thành thành 18 vùng hành chính, gồm 13 vùng tại chính quốc và 5 vùng hải ngoại. Mỗi vùng chia thành 2 đến 18 tỉnh. Mỗi vùng hải ngoại tương đương 1 tỉnh.
Pháp thuộc nhóm Quốc gia phát triển và từ lâu đã có vị thế là một trung tâm của thế giới về nghệ thuật, khoa học và triết học, có số Di sản thế giới nhiều thứ 4 tại châu Âu (số liệu đến năm 2019: Ý 55 Di sản; Tây Ban Nha 48, Đức 46, Pháp 45).
Bản đồ nước Pháp và vị trí vùng vùng thủ đô Ile-de-France gắn với thành phố Paris
Île-de-France là vùng thủ đô của nước Pháp, bao gồm 8 tỉnh: Essonne, Hauts-de-Seine, Paris, Seine-Saint-Denis, Seine-et-Marne, Val-de-Marne, Val-d'Oise và Yvelines.
Cung điện và Công viên Versailles nằm tại tỉnh Yvelines, vùng Île-de-France, phía tây nam Paris. Đây là vừa là nơi ở, vừa là nơi thực thi quyền lực của chế độ quân chủ Pháp, được khởi nguồn từ Vua Louis XIII (trị vì năm 1610 – 1643), hình thành bởi Vua Louis XIV (trị vì năm 1643- 1715) và tiếp nối bởi Vua Louis XV (trị vì năm 1715- 1774) đến Vua Louis XVI (trị vì năm 1774 – 1793).
Vua Louis XIV, trị vì hơn 72 năm, thời gian lâu nhất của một quốc gia có chủ quyền trong lịch sử châu Âu; tập hợp được rất nhiều người tài xung quanh mình, trong đó có những kiến trúc sư và nhà nghệ thuật nổi tiếng đương thời. Cung điện và Công viên Versailles được thực hiện chủ yếu dưới thời Louis XIV.
Cung điện và Công viên Versailles không chỉ thể hiện quyền lực và tái tạo tự nhiên của nhà vua trong không gian hoàng gia mà còn là hình mẫu cho cả triều đình và thần dân của vương quốc trong việc tạo lập quyền lực và tái tạo tự nhiên theo hoàn cảnh không gian của riêng mình.
Cung điện và Công viên Versailles được xây dựng và tôn tạo bởi nhiều thế hệ các kiến trúc sư, nhà điêu khắc, họa sĩ, nhà trang trí và nghệ sĩ cảnh quan, đại diện cho châu Âu trong hơn một thế kỷ, là hình mẫu hoàn hảo của một nơi ở hoàng gia. Quy hoạch kiến trúc và bố cục cảnh quan hùng vĩ nơi đây tạo thành một sự cộng sinh chặt chẽ, làm nền cho sự lộng lẫy của đồ trang trí bên trong Cung điện.
Cung điện và Công viên Versailles là một quần thể gồm Cung điện, Lâu đài Trianon, các khu vườn cũng như một dải đất hẹp của hồ Grand Canal.
Cung điện và Công viên Versailles là kết quả của một thế kỷ rưỡi làm việc dưới sự chỉ đạo của các vị vua Pháp và được thực hiện bởi những nghệ sĩ vĩ đại nhất của Đế chế.
Dấu ấn đậm nét nhất của Quần thể được để lại bởi Louis XIV, người đã bắt đầu bằng việc mở rộng lâu đài nhỏ bằng gạch, đá với mái dốc nghiêng, do cha ông, Vua Louis XIII, xây dựng vào năm 1624.
Quần thể được bổ sung vào năm 1661 dưới sự chỉ đạo của Louis Le Vau (kiến trúc sư Baroque người Pháp, năm 1612- 1670; có đóng góp lớn cho phong cách Cổ điển Pháp thế kỷ 17).
Sau năm 1678, Versailles một lần nữa được mở rộng đáng kể và sửa đổi hoàn toàn bởi Jules Hardouin- Mansart (kiến trúc sư người Pháp, năm 1646 – 1708), người đã giới thiệu thành công một kiến trúc trang nhã, đồ sộ, đồng nhất và hùng vĩ, gắn liền với sự nghiệp của Louis XIV. Thư viện Gords (Galerie des Gords) nổi tiếng, nằm giữa Phòng Chiến tranh (Salon de la Guerre) và Phòng Hòa bình (Salon de la Paix) là kiệt tác của phong cách Tân cổ điển Pháp, còn được gọi là phong cách Louis XIV (Style Louis XIV). Phòng Orangerie và lâu đài Grand Trianon cũng là công trình của Jules Hardouin- Mansart. Ông còn là người xây dựng Nhà nguyện Hoàng gia (Royal Chapel) với sự trợ giúp của Robert de Cotte (kiến trúc sư người Pháp, năm 1656 – 1735).
Các tác phẩm sáng tạo tại Versailles trong thế kỷ 18 là một trong những sản phẩm hoàn hảo nhất và nổi tiếng nhất của phong cách Vua Louis XV (trị vì năm 1715- 1774) và Vua Louis XVI (trị vì năm 1774 – 1793): Lâu đài Petit Trianon, được thực hiện bởi Jacques-Ange Gabriel (kiến trúc sư người Pháp, năm 1689 – 1782; phong cách của ông là sự cân bằng cẩn thận giữa kiến trúc Baroque Pháp và chủ nghĩa Tân cổ điển Pháp); Trang trí các căn hộ của Vua Louis XV, được thực hiện bởi Jacques Verberckt (nhà điêu khắc, trang trí, thợ mộc người Pháp, năm 1704 – 1771, theo phong cách Rococo) và Jacques Rousseau (họa sĩ người Pháp, năm 1630 – 1693); Công trình Hameau of Marie-Antoinette, được thực hiện bởi Richard Mique (kiến trúc sư Tân cổ điển Pháp, năm 1728 – 1794).
Các khu vườn xung quanh Cung điện, hình thành trong quá trình xây dựng Quần thể, được định hình trước hết bởi André Le Nôtre (kiến trúc sư cảnh quan người Pháp, nhà làm vườn chính của Louis XIV, năm 1613- 1700).
Louis Le Vau
(1612- 1670
|
Jules Hardouin- Mansart
(1646 – 1708)
|
André Le Nôtre
(1613- 1700)
|
Hình ảnh một số kiến trúc sư chính xây dựng Cung điện và Công viên Versailles
Cung điện Versailles vào năm 1668 (tranh của Pierre Patel, họa sĩ người Pháp, năm 1605 – 1676)
Bản đồ Cung điện và Công viên Versailles năm 1920
Cung điện và Công viên Versailles, tỉnh Yvelines, vùng Ile-de-France, Pháp được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới ngay trong lần xếp hạng đầu tiên năm 1979 với tiêu chí:
Tiêu chí (i): Quần thể Cung điện và Công viên Versailles là một tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người, tạo thành một hiện tượng nghệ thuật, không chỉ về quy mô mà còn về chất lượng và sự độc đáo.
Tiêu chí (ii): Versailles có ảnh hưởng lớn trên toàn châu Âu, từ cuối thế kỷ 17 đến cuối thế kỷ 18. Christopher Wren (kiến trúc sư, nhà thiên văn học và hình học người Anh, năm 1632 – 1723) đã kết hợp những ý tưởng của Cung điện Versailles vào thiết kế Cung điện Hampton Court (Hampton Court Palace) tại London, Anh; Andreas Schlueter (nhà điêu khắc và xây dựng người Đức, năm 1634- 1659) trong thiết kế mặt tiền Cung điện Hoàng gia (Palais Royal) tại Berlin, Đức. Các cung điện kiểu Versailles (“Little Versailles”) đã mọc lên tại Nymphenburg, Schleissheim, Karlsruhe, Würtzbourg, Postdam ở Đức; và tại Stockholm, Thụy Điển… Các khu vườn Versailles do André Le Nôtre thiết kế đã được sao chép tại Anh, Thụy Điển, Đan Mạch, Nga...
Tiêu chí (vi): Là nơi nắm quyền lực tuyệt đối của vương quốc, Versailles phù hợp nhất và tốt nhất cho đời sống cung đình Pháp trong một thế kỷ rưỡi (được coi là là nghi thức hoàn hảo của Louis XIV) và là địa điểm cho sáng tạo nghệ thuật trong lĩnh vực âm nhạc, biểu diễn và nghệ thuật trang trí. Nhiều khám phá khoa học đã được trình bày tại đây, được khuyến khích bởi các vị vua là những người sáng lập các học viện hoàng gia. Chính tại Versailles, vào ngày 6/10/1789, một trong những ngày vĩ đại nhất của Cách mạng Pháp, Vua Louis XVI và Hoàng hậu Marie-Antoinette phải dời khỏi Cung điện và trung tâm quyền lực của nước Pháp trở lại Paris.
Phạm vi Di sản Cung điện và Công viên Versailles, Ile-de-France, Pháp
Tổng mặt bằng Cung điện Versailles và Công viên Versailles, Ile-de-France, Pháp
Di sản bao gồm 2 khu vực chính: Cung điện Versailles và Công viên Versailles
Cung điện Versailles – P1
Cung điện Versailles (Palace of Versailles/Château de Versailles) nằm tại phía đông Quần thể Di sản; là một trong những thành tựu xuất sắc của nghệ thuật Pháp và hình ảnh lịch sử kiến trúc Pháp từ thế kỷ 17 đến cuối thế kỷ 18. Cung điện trải qua 4 giai đoạn xây dựng:
Giai đoạn đầu tiên, năm 1664-1668, liên quan đến việc thay đổi lâu đài và khu vườn cũ của Louis XIII, được Philibert Le Roy (người Pháp, kỹ sư và kiến trúc sư hoàng gia, năm ? - 1646) thiết kế, để có thể chứa 600 khách được mời đến dự tiệc.
Giai đoạn thứ hai, năm 1668 – 1678, Cung điện bắt đầu có diện mạo như ngày nay. Cấu trúc xây dựng mới cung cấp chỗ ở mới cho vua và các thành viên gia đình hoàng gia, gồm 2 khối công trình đặt tại hai bên. Một bên là các phòng dành cho vua (Grand appartement du roi) và một bên dành cho hoàng hậu (Grand appartement de la reine). Giai đoạn được thiết kế và giám sát bởi Louis Le Vau.
Giai đoạn thứ ba, năm 1678 – 1684, được triển khai bởi Jules Hardouin-Mansart (cho đến khi qua đời, chịu trách nhiệm thiết kế và xây dựng phần lớn Cung điện Versailles thời Louis XIV), Cung điện Versailles đã có được diện mạo như ngày nay.
Cung điện được bổ sung trang trí nội thất của Le Brun và tạo cảnh quan cho các khu vườn bởi Le Nôtre.
Vua Louis XIV chính thức thiết lập triều đình của mình tại Versailles vào năm 1682.
Hardouin Mansart đã thiết kế thêm hai cánh của Cung điện để giải quyết các vấn đề về chỗ ở: Cánh Nam (South Wing), được gọi là Aile des Princes, là nơi ở của các hoàng tử, được xây dựng vào năm 1679; Cánh Bắc (North Wing) được xây dựng vào năm 1684, là nơi ở của các thành viên của tầng lớp quý tộc cấp cao.
Ngoài ra, trong giai đoạn này cũng xây dựng thêm các công trình phụ trợ như Grand Commun (năm 1682- 1684, là một ký túc xá cho các thành viên trong gia đình hoàng gia với 103 chỗ ở), Orangerie (phòng trưng bày hình vòng cung, năm 1684- 1686), Lâu đài Grand Trianon và hai chuồng ngựa được gọi là Petit và Grand Ecurie tại khu vườn Versailles (năm 1679- 1682, có thể chứa hàng ngàn con ngựa, chó săn, xe ngựa và 1500 người đàn ông phục vụ). Trong thời gian này, Louis XIV không còn sống trong các căn hộ của mình, thay vào đó là các phòng sử dụng cho mục đích nghi lễ.
Giai đoạn thứ tư, năm 1684 – 1708, là giai đoạn xây dựng cuối cùng của Louis XIV tại Versailles. Trong giai đoạn này, chỉ tập trung vào xây dựng Nhà nguyện hoàng gia do Hardouin-Mansart thiết kế và Robert de Cotte trang trí. Sau khi Nhà nguyện hoàn thành, việc xây dựng tại đây không được tiếp tục cho đến 21 năm sau dưới triều đại của Louis XV.
Phối cảnh Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp (nhìn từ Công viên, phía tây)
Phối cảnh Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp (nhìn từ phía Quảng trường, phía đông)
Dưới thời trị vì của Louis XV, Cung điện được bổ sung Nhà hát Opera Hoàng gia hoàn thành vào năm 1770, do Ange-Jacques Gabriel (người Pháp, kiến trúc sư chính của Louis XV, năm 1698- 1782) thiết kế.
Thời Louis XVI, Cung điện Versailles chỉ có những thay đổi nhỏ. Công trình dần xuống cấp do thiếu inh phí bảo trì.
Vào thời Cách mạng Pháp (French Revolution, năm 1789 – 1799), Louis XVI bị buộc phải rời Versailles đến Paris. Cung điện Versailles đã bị phong tỏa. Đồ nội thất trong Cung điện được bán đấu giá hoặc cho thuê. Sau đó Cung điện và các khu vườn Versailles trở thành tài sản công cộng và bảo tàng (Muséum national; Musée spécial de l'École française), nơi lưu giữ các tác phẩm nghệ thuật thu giữ được từ các nhà thờ và tư gia.
Vào thời Đế chế thứ nhất (First Empire, năm 1804- 1814, 1815, dưới sự cai trị của Hoàng đế Napoleon Bonaparte (trị vì năm 1804- 1814), Cung điện Versailles được phục hồi lại. Napoléon chọn cư trú tại Lâu đài Grand Trianon, song chỉ như một nơi không chính thức. Các căn hộ vẫn được sắp xếp và trang trí cho Hoàng hậu Marie-Louise (năm 1791- 1874) sử dụng.
Vào thời kỳ phục hồi Bourbon (Bourbon Restoration) hay phục hồi Vương quốc Pháp (năm 1814–1815; năm 1815–1830), các hoạt động tại Cung điện Versailles rất hạn chế. Các vua Pháp không ở đây, chỉ đến thăm Cung điện.
Với cuộc Cách mạng năm 1830 (còn gọi là cuộc Cách mạng tháng bảy/ July Revolution) và việc thành lập Chế độ quân chủ tháng Bảy (July Monarchy, Vương quốc Pháp/ Royaume de France, năm 1830 – 1848), địa vị của Versailles đã thay đổi. Năm 1833, Vua Louis-Philippe (vị vua Pháp cuối cùng, trị vì năm 1830 – 1848) đề xuất nơi đây trở thành bảo tàng dành riêng cho “Tất cả những vinh quang của nước Pháp”.
Bảo tàng được chính thức khánh thành vào năm 1837. Các không gian căn hộ xưa được cải tạo thành nơi trưng bày của Bảo tàng. Để phù hợp với việc trưng bày, một số bộ sưu tập trước đây đã được bán hoặc cất vào trong kho. Trong Chiến tranh Pháp-Phổ (Franco-Prussian War) năm 1870–1871, người Đức chiếm đóng Cung điện, nhiều di vật trong kho bị cướp và đốt cháy. Bảo tàng Versailles tiếp tục được bổ sung và hoàn thiện cho đến ngày nay.
Sơ đồ thời kỳ xây dựng Cung điện Versailles gắn với các nhà thiết kế
Cung điện Versailles quay mặt về phía đông có bố cục hình chữ U, gồm khối công trình trung tâm và 2 khối nhà hai bên như 2 cánh; kết thúc ở 2 cánh là Nhà trưng bày Dufour ở phía nam và Nhà thờ Gabriel ở phía bắc.
Cung điện có mặt tiền dài 402m, diện tích sàn khoảng 67.000m2 với khoảng 2300 phòng.
Mặt tiền của khối công trình trung tâm là nguyên bản được bảo tồn của lâu đài xưa, thời Louis XIII bởi kiến trúc sư Louis Le Vau và sau đó là Hardouin- Mansart.
Khối công trình trung tâm của Cung điện cao 2- 3 tầng. Sảnh vào có 8 cột đá cẩm thạch màu đỏ, đỡ một ban công bằng sắt rèn mạ vàng. Mặt tiền được hoàn thiện với các cột, ban công bằng sắt rèn mạ vàng cùng hàng chục chiếc bệ được trang trí bằng các tượng bán thân bằng đá cẩm thạch của các hoàng đế La Mã. Trên đỉnh mái là một mảng tam giác trang trí tượng và một chiếc đồng hồ lớn, đã dừng chạy khi Louis XIV qua đời.
Mặt tiền của hai cánh Cung điện lấy cảm hứng từ kiến trúc của các biệt thự Baroque Ý, nhưng thực hiện theo phong cách cổ điển Pháp; được ốp bằng đá (ashlar) trắng vào năm 1668 – 1671 bởi Louis Le Vau và được bổ sung thêm cửa mái và những đường viền trang trí mạ vàng trên mái vào năm 1679–1681 bởi Hardouin-Mansart.
Sơ đồ mặt bằng tầng chính Cung điện Versailles (khoảng năm 1837, hướng bắc bên phải hình vẽ): Sảnh Gương (Hall of Mirrors; màu đỏ); Sảnh Chiến tranh (Hall of Battles; màu xanh lá cây), Nhà nguyện Hoàng gia (Royal Chapel; màu vàng); Nhà hát Opera Hoàng gia (Royal Opera; màu xanh lam); Cung điện hoàng gia (Royal Apartments, khối trung tâm màu trắng)
Các hạng mục công trình chính trong khu vực Cung điện gồm:
Căn hộ Hoàng gia
Căn hộ của Căn hộ Hoàng gia (Royal Apartments) nằm tại trung tâm Cung điện Versailles, cao 2- 3 tầng với nhiều phòng, được tiếp cận qua Cầu thang đại sứ (Ambassador's Staircase, xây dựng năm 1674- 1680, bị phá hủy năm 1752).
Tầng trệt của khối Căn hộ Hoàng gia được dành cho các thành viên chủ chốt của gia đình hoàng gia, gồm căn hộ của thái tử và vợ thái tử, công chúa; căn hộ riêng của Hoàng hậu Marie-Antoinette (năm 1755- 1793, vợ Louis XVI); nơi ở của đội trưởng đội cận vệ.
Mặt tiền phía tây Cung điện Versailles với Phòng Gương tại tầng 1
Mặt tiền phía đông khối trung tâm của Cung điện Versailles, tại sân trong Marble Court
Phối cảnh một cánh (phía nam) của Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Sơ đồ tầng trệt (Ground Floor) khối Căn hộ Hoàng gia, Cung điện Versailles:
1) Khu vực màu hồng - Căn hộ của vợ Thái tử (Apartments of the Dauphine): 1a. Phòng chờ thứ nhất (First Antechamber); 1b. Phòng chờ thứ hai (Second Antechamber); 1c. Phòng khách lớn (Grand Cabinet); 1d. Phòng ngủ (Bedroom); 1e. (Phòng khách bên trong) Inner Cabinet;
2) khu vực màu xanh - Căn hộ của Thái tử (Apartments of the Dauphin): 2a. Thư viện (Library); 2b. Phòng khách lớn (Grand Cabinet); 2c. Phòng ngủ (Bedroom); 2d. Phòng chờ yết kiến thứ hai (Second Antechamber); 2e. Phòng chờ yết kiến thứ nhất (First Antechamber); 2f. Phòng vệ sĩ (Guard's room);
3. Khu vực màu tím nhạt - Căn hộ của Nữ công tước xứ Angouleme (Apartments of the Duchesse d'Angouleme): là các phòng nhỏ;
4. Khu vực màu vàng nhạt - Căn hộ của Công chúa Victoire de France (Apartments of Madame Victoirez): 4a. First Antechamber; 4b. Second Antechamber; 4c. Grand Cabinet; 4d. Bedroom; 4e. Inner Cabinet; 4d. Library;
5. Khu vực màu xanh lá cây - Căn hộ của Công chúa Adélaïde (Apartments of Madame Adélaïde):5a. Interior Cabinet; 5b. Room (possibly bedroom); 5c. Grand Cabinet; 5d. Phòng bảo vệ (Room of the Hoquetons);
6. Khu vực màu ghi nhạt - Căn hộ của đội trưởng vệ sĩ (Apartments of Captain of the Guards): 6a. Grand Cabinet; 6b. Antechamber; 6c. Chamber; 6d. Inner Cabinet;
7. Khu vực màu tím sẫm - Căn hộ của Hoàng hậu Marie Antoinette (Apartments of Marie Antoinette): 7a. Antechamber; 7b. "The Green Room"; 7c. Bathroom; 7d. Cabinet chair;
8. Khu vực màu nâu – Khu vực cầu thang (Light brown;): a. Red Stairs; b. Fleury Staircase; c. Staircase de Dupes; d. Billiard Staircase; e. Semi-Circular Staircase of the Dauphin; f. Staircase for Water Carriers; g. Semi-circular staircase; h. Louis Phillippe Staircase; i. Epermon Staircase; j & k.Staircase of the King;
9. Khu vực màu xanh ngọc - Các phòng phụ khác (Other Rooms): c. Marble Lobby; d. Ground Gallery; h. Hall of the Louis Phillippe staircase; i. Former Captain of the Guards' warming room; j. Vestibule of the Epernon Staircase; l. Small hall of the Royal Guards; n. Vestibule degree of the King; r. Former Wardrobe of the King - now: boutique; Vestibule of the Queen's Staircase; y. Lobby access to the stairs of the Queen's and the Dauphin's apartments;
10. Khu vực màu trắng - Sân trong (Courtyards): A. Sân Đức ông (Monsiegneur's Courtyard); B. Sân Hoàng hậu (Queen's Courtyard); C. Sân dành cho nam giới (Stag's Courtyard); D. Sân của vua (King's Courtyard);
11. Khu vực màu da cam - Phòng phía sau của thái tử và vợ thái tử (Dauphin and Dauphine's Rear Rooms): 11 a. Corridor between vestibules; 11 b. Bathroom of the Dauphin; 11 c. Wardrobe; 11 d. Dauphin's Chaise Cabinet; 11 e. Corridor between the Dauphin's library and the Dauphine's Inner Cabinet.
Sơ đồ mặt bằng tầng 1 (First Floor) khối Căn hộ Hoàng gia, Cung điện Versailles:
Khu vực màu xanh lam - Khối Căn hộ lớn của vua (King's Grand Apartment): A. Phòng Chiến tranh (War Salon); B. Phòng Thần Mặt trời (Salon of Apollo); C. Phòng Thần Thương mại và Nghệ thuật, Sao Thủy (Salon of Mercury); D. Phòng Thần Chiến tranh, sao Hỏa (Salon of Mars); E. Phòng nhạc (Tribune of Musicians); F. Phòng Nữ thần săn bắn, Mặt trăng (Salon of Diana); G.Phòng Nữ thần tình yêu, Sao Kim (Salon of Venus); H. Phòng Abundance (Salon of Abundance); I. Phòng Hercules (Salon of Hercules);
Khu vực màu hồng - Khối Căn hộ lớn của hoàng hậu (Queen's Grand Apartment): A. Phòng Hòa bình (Peace Salon; B. Phòng ngủ của Hoàng hậu (Queen's Bedchamber); C. Phòng lớn của Hoàng hậu (Grand Cabinet of the Queen); D. Phòng chờ yết kiến Hoàng hậu (Antechamber of the Queen); E. Phòng vệ sĩ của Hoàng hậu (Hall of the Queen's Guards); F. Phòng chính của bảo vệ (Grand Hall of the Guards);
Khu vực màu xanh lá cây: Căn hộ của Tổng giám mục Cardinal de Fleury (Cardinal de Fleury's Apartment);
Khu vực màu tím: Căn hộ của Công tước Duke de La Rouchefoucauld (Duke de La Rouchefoucauld's Apartment);
Khu vực màu vàng: Căn hộ của vợ Louis XIV Madame de Maintenon (Madame de Maintenon's Apartment);
Khu vực màu xanh nhạt: Căn hộ của nữ bá tước Madame de Noailles (Madame de Noailles' Apartment);
Khu vực màu vàng da cam: Phòng xưng tội của vua (King's Confessor's Apartment);
Khu vực màu xanh da trời: Phòng tắm (Bathrooms);
Khu vực màu trắng: A. Phòng Orlèans (Pavilion d'Orlèans); B. Cầu thang Hoàng tử (Staircase of the Princes); C. Hành lang (Passage); D. Cầu thang (Staircase); E. Cầu thang đá cẩm thạch (Marble Staircase); F. Sảnh cầu thang đá cẩm thạch (Vestibule of the Marble Staircase); G. Phòng cận vệ của vua (Hall of the King's Guard); H. Phòng chờ yết kiến (Antechamber); I. Phòng chờ có cửa sổ tròn (Aeil-de-Baeuf or the King's Grand Antechamber); J. Phòng Gương (Hall of Mirrors); K. Phòng ngủ của Louis XIV (Bedchamber of Louis XIV); L. Phòng nhỏ của Louis XIV (Cabinet of Louis XIV); M. Phòng để tóc giả (Cabinet of Wigs); N. Phòng chơi bi- a (Billiard Room); O. Phòng trang trí đá quý (Cabinet of Agates); P. Phòng đồ trang sức (Cabinet of Jewels); Q. Phòng hình oval (Oval Salon); R. Hành lang nhỏ (Small Gallery); S. Cầu thang Đại sứ (Ambassador's Staircase); T. Phòng huy chương (Cabinet of Medals); U. Tiền sảnh Nhà nguyện (Vestibule to the Chapel); V. Nhà nguyện (Chapel).
Sơ đồ mặt bằng tầng 2 (2. Floor) khối Căn hộ Hoàng gia, Cung điện Versailles:
Khu vực màu hồng nhạt – Căn hộ riêng của hoàng hậu (Queen's Apartments): a) Apartments assigned to Axel von Fersen; b) Billiard Parlour; c) Corridor; d) Dining Room; e) Boudoir; f) Salon of Buffets; g) Salon of the Queen's Necklace; h) Chamber Maid's Room; i) Chamber of the ladies-in-waiting; j) Maid's Corridor;
Khu vực màu xanh lam – Căn hộ riêng của vua (King's Apartments): a) Supplement to the library; b) Geography Gallery; c) Technology Rooms;
Khu vực màu tím- Căn hộ của Nữ bá tước Madame du Barry (Madame du Barry's Apartments): a) Bathroom; b) Antechamber of the bathroom; c) Dining Room; d) Cabinet Stool; e) Chamber Maid's Room; f) Chamber; g) Gambling Salon; h) Corner Lounge; i) Antechamber; j) Library; k) Corridor linking rooms;
Khu vực màu xanh lá cây – Căn hộ của Bá tước Maurepas (năm 1701 – 1781, Monsieur de Maurepas): a) Access to the Salons; b) Chamber; c) Grand Cabinet; d) Antechamber;
Khu vực màu vàng – Căn hộ của Madame de Pompadour (Madame de Pompadour's apartments);
Khu vục màu ngọc lam – Cầu thang (Stairs): a) Billiard Staircase; b) Staircase of the dupes; c) Fleury Staircase; d) Red Staircase; e) Semi-circular Staircase; f) King's Staircase; g) Epermon Staircase; h) Louis Philippe Staircase; i) The Chimay Staircase (also known as the Stucco Staircase).
Một số không gian nổi bật tại Khối nhà Căn hộ Hoàng gia (vào năm 1742), gồm:
Căn hộ của vua:
Căn hộ của vua gồm: Khối Căn hộ lớn và Khối căn hộ riêng.
Khối Căn hộ lớn của vua (Grand appartement du roi) nằm tại tầng 1, phía bắc của Cung điện (trong hình vẽ là khu vực màu xanh lam). Căn hộ lớn gồm các phòng, được đặt theo tên của các vị thần La Mã. Sau này, tại đây còn bổ sung các phòng khác như Salon of Hercules (ban đầu là một nhà nguyện); Salon of Abundance (phòng trò chơi, nơi trưng bày bộ sưu tập đồ trang sức và đồ quý hiếm của Louis XIV).
Khối căn hộ riêng của vua (Petit appartement du roi) nằm ở tầng 2 của Cung điện (trong hình vẽ là khu vực màu xanh lam), các phòng này thuộc phần lâu đời nhất của Cung điện với niên đại từ thời Louis XIII. Ban đầu Khối căn hộ riêng của nhà vua có 8 phòng, sau đó giảm dần xuống còn 7 phòng vào năm 1701, 6 phòng vào năm 1755.
Khối căn hộ riêng của vua gồm: Phòng ở cao cấp và Phòng lưu giữ các bộ sưu tập sách và nghệ thuật.
Phòng ở cao cấp của vua cùng vị trí với các phòng ở của Louis XIII, người tạo ra lâu đài. Vào năm 1684, Louis XIV tu sửa phòng này để sử dụng cá nhân. Phòng ngủ được Louis XIV (Khu vực màu trắng, phòng ký hiệu K) chọn lựa vào năm 1701. Đây cũng là nơi ông qua đời vào năm 1715. Cả Louis XV và Louis XVI đều tiếp tục sử dụng phòng ngủ này.
Phòng lưu giữ các bộ sưu tập sách và nghệ thuật có từ Louis XIII. Dưới thời Louis XIV , những phòng này là nơi lưu giữ các bộ sưu tập sách và tác phẩm nghệ thuật của nhà vua (đồ trang sức, để tóc giả…) tạo thành một bảo tàng các loại.
Dưới thời Louis XV và Louis XVI, Căn hộ riêng của vua đã được sửa đổi để phù hợp với các hoạt động sinh hoạt riêng của mỗi người.
Nội thất Phòng Thần Thương mại và Nghệ thuật - Sao Thủy (Salon of Mercury), Căn hộ Hoàng gia, Cung điện Versailles
Nội thất Phòng Thần Chiến tranh- sao Hỏa (Salon of Mars), Căn hộ Hoàng gia, Cung điện Versailles
Trang trí trần Phòng Nữ thần tình yêu - Sao Kim (Salon of Venus), Căn hộ Hoàng gia, Cung điện Versailles
Nội thất Phòng ngủ của vua, Căn hộ Hoàng gia, Cung điện Versailles
Căn hộ của hoàng hậu:
Căn hộ của hoàng hậu gồm: Khối căn hộ lớn và Khối căn hộ riêng
Khối Căn hộ lớn của hoàng hậu (Grand appartement de la reine, trong hình vẽ là khu màu hồng). Đây từng là nơi ở của 3 hoàng hậu Pháp (Maria Theresa, vợ của Louis XIV; Marie Leszczyńska vợ Louis XV; Marie-Antoinette, vợ Louis XVI) và nữ Công tước Marie Adélaïde of Savoy, mẹ Louis XVI.
Căn hộ lớn của hoàng hậu nằm tại tầng 1, phía nam của khối nhà, bao gồm dãy phòng tương tự như các phòng tại Căn hộ lớn của nhà vua.
Cũng như các phòng tại Căn hộ lớn của nhà vua, trần các phòng trang trí những bức tranh miêu tả hành động anh hùng của Louis XIV, những câu chuyện ngụ ngôn, cũng như các truyền thuyết về các vị nữ thần.
Theo thời gian, chức năng và trang trí nội thất của các phòng cũng thay đổi theo nhu cầu cụ thể của mỗi chủ sử dụng.
Khối căn hộ riêng của hoàng hậu (Petit appartement de la reine) nằm ở tầng 2 của Cung điện (trong hình vẽ là khu vực màu hồng nhạt) bao gồm các phòng nhỏ nằm phía sau Căn hộ lớn của hoàng hậu, bao quanh 2 sân trong. Nội thất các phòng thể hiện lịch sử tồn tại theo từng giai đoạn của 3 vị vua và 3 vị hoàng hậu. Lần sửa đổi lớn cuối cùng tại Căn hộ riêng của hoàng hậu vào năm 1783.
Nội thất phòng chờ yết kiến Hoàng hậu, Căn hộ Hoàng gia, Cung điện Versailles
Nội thất phòng ngủ của Hoàng hậu, Căn hộ Hoàng gia, Cung điện Versailles
Phòng Gương
Phòng Gương (Hall of Mirrors/Grande Galerie/Galerie de Louis XIV) nằm tại tầng 1 của Cung điện (trong hình vẽ khu vực màu trắng, ký hiệu J), được xây dựng thay thế cho sân thượng nhìn ra khu vườn trước đây và là nơi kết nối Căn hộ của vua và Căn hộ của hoàng hậu.
Phòng Gương được xây dựng bổ sung trong giai đoạn năm 1678 -1684.
Phòng Gương là một bộ sưu tập lớn phong cách Baroque và là một trong những phòng lớn nhất và tiêu biểu nhất trong Cung điện Versailles. Không gian to lớn này chỉ phục vụ cho mục đích thẩm mỹ và nghi lễ; quá lớn để sưởi ấm một cách hiệu quả thời bấy giờ.
Đây là nơi diễn ra các sự kiện có ý nghĩa lịch sử quan trọng, ví như ký kết Hiệp ước Versailles kết thúc Thế chiến thứ nhất, năm 1919.
Kiến trúc sư Jules Hardouin-Mansart được giao nhiệm vụ xây dựng Phòng Gương và nghệ sĩ Charles Le Brun (năm 1619 – 1690, họa sĩ triều đình cho Louis XIV) trang trí nội thất.
Phòng Gương dài 73,0m, rộng 10,5m và cao 12,3m.
Đặc điểm chính Phòng Gương là 17 mái vòm tráng gương phản chiếu 17 cửa sổ hình vòng cung nhìn ra Công viên. Mỗi mái vòm chứa 21 chiếc gương; Phòng Gương có tổng cộng 357 chiếc gương.
Một mặt, những chiếc gương có chức năng thẩm mỹ, phản chiếu hình ảnh của khu vườn bên ngoài vào bên trong và phản chiếu ánh nến vào buổi tối. Mặt khác, những chiếc gương cũng truyền tải sự giàu có của nhà vua và hiệu quả của nền kinh tế Pháp một cách tinh tế. Kính gương là một sản phẩm xa xỉ đắt tiền vào thế kỷ 17 và chỉ có thể được sản xuất với công nghệ đặc biệt. Việc sản xuất mặt gương là đơn đặt hàng lớn đầu tiên của Xưởng sản xuất gương hoàng gia (Royale de glaces de miroirs) thuộc Công ty Compagnie de Saint-Gobain SA (Công ty của Pháp, sau này trở thành Tập đoàn đa quốc gia).
Phần lớn đồ nội thất ban đầu tại Phòng Gương là bạc nguyên khối, nổi tiếng vào thời điểm đó. Sau đó, các đồ vật bằng bạc bị nấu chảy một phần theo lệnh của Louis XIV vào năm 1689 để tài trợ cho chiến tranh. Đồ nội thất bên trong Phòng Gương ngày nay được sản xuất trong thế kỷ 19. Trong thời kỳ hoàng kim, hơn 3.000 ngọn nến đã được sử dụng để thắp sáng Phòng Gương.
Ngoài các tấm gương, sự uy nghiêm trong Phòng Gương còn được định hình bởi mái vòm với 9 bức tranh lớn và nhiều bức tranh nhỏ của Charles Le Brun (được đánh giá là Nghệ sĩ Pháp vĩ đại nhất mọi thời đại), có nội dung ca ngợi thành tựu chính trị và chiến thắng quân sự trong 20 năm đầu trị vì của Louis XIV.
Trong Phòng Gương còn có nhiều tác phẩm điêu khắc bằng đồng mạ vàng, đá cẩm thạch, được chế tạo bởi thợ kim hoàn Pierre Ladoyreau (?- 1716). Các tác phẩm điêu khắc chính bao gồm cả các tượng bán thân của một số vị thần, hoàng đế La Mã.
Trong suốt thế kỷ 17, Phòng Gương được Louis XIV sử dụng hàng ngày khi ông đi bộ từ Căn hộ riêng đến Nhà nguyện. Vào thời điểm này, triều thần tập hợp để đón nhà vua cùng thành viên gia đình hoàng gia đi qua và có thể đưa ra một yêu cầu cụ thể nào đó cho nhà vua.
Trong các triều đại kế tiếp của Louis XV và Louis XVI, Phòng Gương tiếp tục phục vụ cho các hoạt động nghi lễ quốc gia.
Sơ đồ mặt cắt Phòng Gương, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Nội thất Phòng Gương vào ban ngày và buổi tối, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Phòng Chiến tranh
Phòng Chiến tranh (Galerie des Batailles) là không gian tại tầng trệt của Cánh phía nam (Aile du Midi/ Midi Wing) của Cung điện Versailles. Cánh phía nam được xây dựng dành cho các hoàng tử nên còn được gọi là Cánh hoàng tử (Aile des Princes).
Phòng Chiến tranh được xây dựng từ năm 1678 bởi Hardouin- Mansart. Việc trang trí nội thất hoàn thành vào năm 1686 bởi Le Brun.
Phòng Chiến tranh được xây dựng kỷ niệm chiến thắng của Louis XIV chống lại người Hà Lan, kết thúc vào năm 1678. Đây là nơi trưng bày 118 bức tượng bán thân của những người lính Pháp đã hy sinh vì quốc gia và 101 bức tranh miêu tả các trận chiến.
Sảnh Chiến tranh là một trong các phòng tiếp khách được trang hoàng lộng lẫy (tương tự như Phòng Gương), dành riêng để kỷ niệm những thành công chính trị, quân sự của Louis XIV và được sử dụng cho các buổi lễ, kỷ niệm và chiêu đãi quan trọng.
Nội thất Phòng Chiến tranh, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Trang trí trần Phòng Chiến tranh, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Nhà nguyện Versailles
Nhà nguyện Versailles (Chapels of Versailles) hiện tại là nhà guyện thứ năm trong lịch sử của Cung điện. Những nhà nguyện này phát triển cùng với sự mở rộng theo các giai đoạn của Cung điện.
Nhà nguyện thứ năm là tâm điểm của Giai đoạn xây dựng lần thứ tư (và cuối cùng) của Louis XIV vào năm 1699- 1710 do Jules Hardouin-Mansart xây dựng. Công trình trở thành nhà nguyện lớn nhất trong số các nhà nguyện ở Versailles. Nhà nguyện dành riêng cho Saint Louis, vị thánh bảo trợ Hoàng gia.
Nhà nguyện Versailles được xây dựng theo mô hình Palatine truyền thống (nhà nguyện có điện thờ hình tròn tại một đầu) với hàng cột Corinthian bao quanh gian chính giữa mang phong cách Cổ điển. Sảnh Nhà nguyện (Salon de la Chapelle) được trang trí bằng đá trắng với các tác phẩm phù điêu tạo thành tâm điểm phong cách trang trí của Nhà nguyện Versailles.
Nhà nguyện tiếp tục được bổ sung các trang trí trong những năm sau này.
Trong suốt thế kỷ 18, Nhà nguyện là nơi diễn ra nhiều sự kiện của triều đình. Vào thế kỷ 19, Nhà nguyện trở thành nơi tổ chức các sự kiện của nhà nước và tư nhân, các buổi hòa nhạc.
Mặt bằng Nhà nguyện, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Mặt cắt Nhà nguyện, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Phối cảnh Nhà nguyện, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Nội thất Nhà nguyện, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Trang trí trần Nhà nguyện, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Nhà hát Opera Hoàng gia tại Versailles
Nhà hát Opera Hoàng gia tại Versailles (Royal Opera of Versailles) nằm tại đầu cánh phía bắc của Cung điện.
Công trình được thiết kế bởi Ange-Jacques Gabriel, hoàn thành vào năm 1770.
Nhà hát Opera Hoàng gia thể hiện quyền lực của nhà vua trong xã hội, không chỉ tập trung vào chính trị hay cung đình, mà còn cả âm nhạc, nghệ thuật và biểu diễn, nhằm tạo ra một lực lượng văn hoá để dẫn dắt và kết nối xã hội.
Nhà hát có một tiền sảnh 2 tầng. Công trình chứa được 712 khán giả khi diễn opera, dàn nhạc và có thể chứa được 1200 người cho các sự kiện khác.
Nội thất của công trình được ốp gần như hoàn toàn bằng gỗ, là một trong những nguyên nhân tạo nên âm thành tuyệt vời của nhà hát.
Mặt bằng phòng khán giả có hình bầu dục. Sàn phòng khán giả, sàn hố nhạc có thể nâng lên hạ xuống để gia tăng diện tích sàn sử dụng.
Khi gia đình hoàng gia rời khỏi Cung điện Versailles vào năm 1789, Nhà hát Opéra bị đóng cửa cho đến năm 1837.
Những năm gần đây Nhà hát đã được trùng tu lại vào năm 1952- 1957.
Nhà hát Opera Hoàng gia tại Versailles là một trong những nhà hát opera tốt nhất thế kỷ 18 ở châu Âu. Tầm quan trọng của Opéra Royal có liên quan trực tiếp đến lịch sử phát triển của nhiều nhà hát ở Versailles và lịch sử sân khấu ở Pháp thế kỷ 17 và 18.
Mặt bằng Nhà hát Opera Hoàng gia, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Sơ đồ mặt cắt dọc và ngang Nhà hát Opera Hoàng gia, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Nội thất Nhà hát Opera Hoàng gia, Cung điện Versailles, Ile-de-France, Pháp
Công viên Versailles – P2
Di sản Cung điện và Công viên Versailles là nơi ở chính của các vị vua Pháp từ thời Louis XIV đến Louis XVI; được tôn tạo bởi nhiều thế hệ kiến trúc sư, nhà điêu khắc, nhà trang trí và kiến trúc sư cảnh quan; đã cung cấp cho châu Âu một hình mẫu về nơi ở lý tưởng của hoàng gia trong hơn một thế kỷ.
Vào năm 2017, Cung điện Versailles đã đón 7,7 triệu lượt khách, trở thành di tích được ghé thăm nhiều thứ hai trong vùng Île-de-France, chỉ sau Cung điện Louvre và trước Tháp Eiffel.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn:
https://whc.unesco.org/en/list/83/
https://en.wikipedia.org/wiki/France
https://en.wikipedia.org/wiki/Louis_XIV
https://en.wikipedia.org/wiki/Palace_of_Versailles
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Palace_of_Versailles
https://en.wikipedia.org/wiki/Grand_appartement_du_roi
https://en.wikipedia.org/wiki/Appartement_du_roi
https://en.wikipedia.org/wiki/Petit_appartement_du_roi
https://en.wikipedia.org/wiki/Grand_appartement_de_la_reine
https://en.wikipedia.org/wiki/Petit_appartement_de_la_reine
https://en.wikipedia.org/wiki/Hall_of_Mirrors
https://fr.wikipedia.org/wiki/Galerie_des_Batailles
https://en.wikipedia.org/wiki/Chapels_of_Versailles
https://en.wikipedia.org/wiki/Royal_Opera_of_Versailles
http://thisisversaillesmadame.blogspot.com/2013/03/versailles-central-ground-floor.html
http://thisisversaillesmadame.blogspot.com/2014/12/plans-of-first-floor-louis-xiv.html
http://thisisversaillesmadame.blogspot.com/2013/04/versailles-central-wing-2-floor.html
http://thisisversaillesmadame.blogspot.com/2015/03/bonus-south-wing-ground-floor.html
http://thisisversaillesmadame.blogspot.com/2013/03/versailles-north-wing-ground-plan.html
https://fr.wikipedia.org/wiki/Parterre_du_Midi
https://fr.wikipedia.org/wiki/Aile_du_Nord
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi
|