BMKTCN - ĐHXD - Lăng mộ và Đền thờ Nguyễn Xí, Nghi Lộc, Nghệ An, Việt Nam

Hỏi:

Em cảm thấy vô hướng quá

Em chào thầy ạ, em là 1 sinh viên đang theo học tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội và cũng đang học trong lớp Kiến trúc Công nghiệp của thầy ạ. Em có 1 số vấn đề nội tâm rất mong muốn được thầy giúp đỡ và mách bảo ạ.
Vấn đề chính em đang gặp phải là em cảm thấy rất vô hướng như trong tiêu đề ạ. Em thấy bản thân mình không có tý năng lực nào để mai sau có thể hành nghề kiến trúc sư. Hiện tại em bị nản chí và cũng lo sợ nữa. Em vào trường cũng vì ước mơ có thể xây ngôi nhà do chính mình thiết kế và hành nghề. Nhưng em cảm thấy mình không đủ năng lực để có thể hành nghề, kiến thức trên trường là vô cùng lớn mà dù e đã học rồi nhưng lại bị quên lãng chỉ sau 1 học kỳ. Em cũng không giỏi vẽ và vẽ rất xấu nếu vẽ tay thì nhìn rất trẻ con và thiếu chuyên nghiệp, nhìn các bạn khác em cảm thấy rất tự ti, Em cũng không biết mình còn có thể đủ trình độ để đi thực tập không nữa. Chuyên môn của em em tự đánh giá là khá tệ, em rất suy sụp và cố gắng học những gì có thể mà chuyên ngành cần. Thầy có thể cho em xin ý kiến và liệu có giải pháp khắc phục không ạ, em rất sợ rằng nếu hành nghề thì bản thân không giỏi giang thì kinh tế làm ra sẽ bị thấp, không đủ sống. Vậy em phải làm sao ạ.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư.

Năng lực tự thân thời điểm này là kết quả của năng lực tự rèn luyện giai đoạn trước. Như em nêu trong thư, năng lực tự thân yếu, trước hết thể hiện:
i) Kiến thức chuyên môn còn nhiều khoảng trống và ngày càng rộng ra, do việc học không chăm chỉ;
ii) Trình bày bản vẽ kiến trúc xấu, do không cẩn thận khi thiết kế;
iii) Mất niềm tin vào chính mình, nản chí và dẫn đến lo sợ cho tương lai.
Phải thấy đó là điều không tốt đẹp do chính em gây ra, để có trách nhiệm mà sửa mình.
Được gia đình hỗ trợ, có sức khỏe và năng lực để học đến năm thứ 3, là may mắn lắm, khi so sánh với rất nhiều thanh niên người Việt khác.

Một số việc phải làm ngay:
i) Thay đổi ngay nhận thức cũ: Ta phải trở thành người tài với cả kỹ năng cứng và mềm phù hợp để cạnh tranh và hợp tác, không chỉ trong kiến trúc mà cả lĩnh vực liên quan khác mà xã hội đang cần và tạo ra giá trị gia tăng;
ii) Sử dụng thời gian hợp lý: Một ngày ngủ đủ 6- 7 tiếng để tái tạo sức lao động. Thời gian còn lại dành cho: Học ngoại ngữ và chuyển đổi số; Đi học đầy đủ và lắng nghe bài giảng; Đọc sách và tài liệu bổ sung kiến thức; Chủ động trao đổi chuyên môn với giảng viên và bạn bè;
iii) Chăm chỉ tự học tập: Lời chê ghê gớm nhất là Kẻ lười nhác. Từ Kẻ lười nhác đến Kẻ hèn hạ và vô dụng rất gần nhau. Không phải lúc nào cũng có người bên cạnh mà học hỏi, mà phải có kế hoạch tự học, từ trong sách vở đến mạng xã hội và thực tế;
iv) Mở ra với thế giới bên ngoài: Tìm người có đức, có tài mà chơi để học kiến thức và sự đồng thuận; Ra với môi trường tự nhiên mà hòa vào trong đó. Sẵn sàng trải nghiệm làm những điều tốt đẹp;
v) Còn 2 năm nữa mới ra trường. Phải học để tốt nghiệp đại học, điểm khởi đầu sự nghiệp của một người tri thức. Đây là thời gian đủ để em tìm lại sự cân bằng cảm xúc và tận tâm thay đổi chính mình.

Nếu có vấn đề gì về việc học tập có thể trao đổi với thày. Thày sẵn sàng đồng hành.

Ngày 4/11/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em kính chào thầy ạ.
Em đang đọc lần 2 quyển sách Nghĩ giàu làm giàu, xuất bản lần đầu năm 1937. Quyển sách được viết từ 90 năm trước nhưng nó vẫn đang phản ánh nhiều thực tế.
Em đã đọc được rằng "các cơ sở giáo dục cần có trách nhiệm hơn nữa trong việc định hướng nghề nghiệp cho sinh viên".
Em nghĩ đó là việc các thầy đang làm không ngừng.
Em viết mail này để cảm ơn công việc của thầy ạ.

Em cảm ơn thầy đã đọc ạ.
Sinh viên 60KD3

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Rất cám ơn về những dòng chia sẻ, động viên.
Định hướng nghề nghiệp cho sinh viên không chỉ liên quan đến việc đào tạo kỹ năng cứng mà còn phải là kỹ năng mềm, liên quan trước hết đến năng lực đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Cuốn sách "Nghĩ giàu, làm giàu" chỉ là một trong những nội dung mà thế hệ trẻ quan tâm.
Điều lớn lao hơn là họ phải có năng lực tự thân và năng lực tự rèn luyện để hình thành sự nghiệp và trở thành người tốt cho gia đình, cộng đồng và xã hội, phù hợp với chuẩn mực chung của loài người trong thế kỷ 21.
Sinh viên là tương lai của thày.
Thày cùng các thày cô giáo khác đang nỗ lực hết sức để biến tương lai tốt đẹp đó thành hiện thực.
Thày đang viết một cuốn sách với tiêu đề: 'Nâng cao năng lực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho sinh viên (và cựu sinh viên) trong lĩnh vực xây dựng'. Dự kiến tháng 5/2023 xuất bản.
Chúc mọi điều tốt lành.
Ngày 8/3/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Thưa thầy, em xin gửi kết quả bigfive mới của bản thân, qua đây em cũng xin cảm ơn thầy vì thông qua bài khảo sát bigfive và những lời thầy nói, em đã cố gắng khắc phục những yếu điểm của bản thân và cũng như trau dồi thêm kiến thức để khai phá bản thân, và thực tế đã có những chuyển biến tích cực trong cuộc sống và công việc của em, tuy vậy bản thân em cũng vẫn còn những thiếu sót, những điều em chưa thay đổi đc, em mong thầy thông cảm và trân thành cảm ơn thầy đã lắng nghe em.

Sinh viên Khóa 53KD, Khoa Kiến trúc Quy hoạch, ĐHXD Hà Nội

Trả lời:

Đã nhận được kết quả Big Five. Nên ghép thêm kết quả của những sinh viên khác, người khác để có thể so sánh và rút ra được nhận xét ta là ai và từ đó tự sửa mình.

Kết quả cho thấy: Tính cách (hay kỹ năng mềm) thuộc loại trung bình. Yếu về tính hướng ngoại.

Từng bước, từng bước mà cố gắng hơn.

Ngày 3/2/2023, thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi: Em gửi thầy kết quả Big Five ạ.

Trả lời: Thày đã nhận được kết quả đánh giá Big Five của em.

Sau một năm tự nhìn nhận mình là ai và đã có những thay đổi .

Tính cách Tận tâm và Hướng ngoại được cải thiện so với trước.

Tính cách Cân bằng cảm xúc vẫn yếu như cũ. Theo các nghiên cứu mà thày được biết, tính cách Cân bằng cảm xúc là cốt lõi. Mọi năng lực hoạt động chuyên môn, xã hội của một con người đều dựa vào đây mà ra cả.

Ta có mặt trên đời này đều có nguyên cớ tốt đẹp nào đó. Phải tự tin hơn nữa vào chính mình, trước hết là từ công việc chuyên môn, nay chính là đồ án tốt nghiệp.

Thày sẽ hỗ trợ chuyên môn để em có kết quả tốt nhất trong việc thực hiện học phần Đồ án tốt nghiệp.

Ngày 10/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: E chào thầy ạ! E là Thắng ,sinh vien nhận đồ án tốt nghiệp nhóm thầy, nhóm mình có nhóm zalo riêng hay thế nào để trao đổi về đồ án k ạ ? Em tìm sđt thầy để add Zalo nhưng không được ạ! Em cảm ơn thầy.
Trả lời: Trao đổi trực tiếp với thày qua mail.

Một số nội dung chính thực hiện trong 4 tuần đầu tiên: :

1) Đọc kỹ các yêu cầu về nội dung Học phần đồ án tốt nghiệp của Khoa và Bộ môn KTCN; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành ngay trong tuần thứ 1)

2) Báo cáo về tên đề tài tốt nghiệp, vị trí cụ thể khu đất dự kiến theo tỷ lệ 1/500 (hoàn thành trong tuần thứ 1)

3) Chuản bị các quy định, tiêu chuẩn thiết kế có liên quan đến đề tài; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành trong tuần thứ 2)

4) Tìm 5 ví dụ trên thế giới về các công trình tương tự với loại hình dự kiến trong đề tài tốt nghiệp; nhận xét và đánh giá, kết luận rút ra để có thể ứng dụng cho đề tài (4 tuần phải hoàn thành);

5) Đọc lại các nguyên lý thiết kế kiến trúc đã được học (phải làm ngay và liên tục cho đến khi bảo vệ đề tài);

6) Nên tự đánh giá Ta là ai. Đánh giá theo phần mềm Big Five- tính cách sinh viên, để thày biết rõ hơn về sinh viên.

Phần mềm đánh giá: http://talaai.com.vn/ (talaai.com.vn)

Sau đó gửi ngay kết quả đánh giá tính cách cho thày, để có thể hỗ trợ.

Gặp nhau 2 tuần/lần. Mỗi lần gặp cần chuẩn bị sẵn câu hỏi để có thể trao đổi tối đa những vấn đề liên quan đến đề tài tốt nghiệp mà không tự trả lời được.

Địa điểm gặp: Chiều thứ tư hàng tuần, từ 16h - 17h30 tại Văn phòng Bộ môn KTCN.

Đồ án tốt nghiệp là một sự kiện quan trọng của đời người lao động trí óc.

Phải nỗ lực hết sức và dành tất cả thời gian, nguồn lực cho đồ án. Từ đây mới có kết quả tốt nhất, để trải nghiệm, hình thành năng lực cần thiết chuẩn bị cho việc ra trường và làm việc với vô số những người tài khác trong xã hội.

2/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: Em chào bộ môn ạ, em là Hoàng Đức Dương lớp 66XD8 msv-0013966 đang làm bài tiểu luận về công trình dân dụng ạ em thấy bộ môn có đăng bài về công trình galaxy soho ở Trung Quốc vậy em muốn xin bộ môn cho em bài đăng đó được không ạ, em xin cảm ơn bộ môn,em chào bộ môn ạ.

Trả lời: Trang WEB bmktcn.com được thành lập với mục tiêu chính là phục vụ sinh viên. Đương nhiên là em được đăng lại các bài viết trên trang WEB này.

Chủ biên: TS. Phạm ĐÌnh Tuyển

Hỏi:

Em gửi thày bài Trắc nghiệm tính cách – Big Five (talaai.com.vn)

Trả lời:

Thày đã nhận được biểu tượng Big Five của em. Đây là Big Five rất điển hình của sinh viên. Em còn là người mạnh về Hướng ngoại, một tính cách rất được coi trọng trong Thời đại liên kết và hội nhập.
Do còn trong giai đoạn là sinh viên gắn với Học hỏi, Học tập là chính và chưa có Học hành, nên tính cách Tận tâm của em còn thiếu mạnh mẽ so với tính cách khác.
Khi làm việc trong doanh nghiệp hay tổ chức nào đó, người sử dụng lao động đánh giá trước hết tính cách Tận tâm và là kỹ năng mềm cơ bản của mỗi nhân viên.
Không đợi đến lúc ra trường, ngay từ bây giờ em dành quan tâm hơn cho tính cách này. Nếu làm được như vậy, sẽ thuận lợi hơn khi thử việc và nhiều cơ hội hơn trong sự nghiệp.
Khi trắc nghiệm Big Five, Tận tâm cũng là tính cách nổi trội của thày. Trong công việc, thày luôn có thiện cảm với những người Tận tâm.
Chúc em sớm trở thành con người thật sự Tận tâm.

Ngày 24/4/2021, Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi:

Em thưa thầy, thầy có thể cho em hỏi làm sao mình có thể kết nối làm quen với những người giỏi hơn mình ạ, em cảm ơn thầy.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Đối với một đất nước: Hiền tài như nguyên khí quốc gia. Mạnh hay yếu từ đó mà ra cả.
Đối với một cá nhân: Suốt cả đời gắn với việc học: Học cái gì và học thày nào. Và sự học luôn đi cùng với sự sang trọng và thịnh vượng.
Những người giỏi hay người hiền tài có thể thức tỉnh cho ta học cái gì một cách hiệu quả và qua đó họ cũng trở thành thày của ta.
Người tài giỏi là người làm những việc mang lại giá trị gia tăng cao mà người thường không làm được. Người hiền tài là người mang tài của mình ra giúp xã hội.
Vị thế xã hội cấp độ nào thì có người tài, người hiền tài cấp độ đó, ví như người tài giỏi trong lớp, trong trường, trong ngành, trong vùng, trong quốc gia và thế giới.
Mỗi người thường tìm và chơi với người giỏi phù hợp với vị thế của họ. Khi tiến bộ, sang một vị thế mới cao hơn, lại tìm thày giỏi tương xứng ở vị thế đó mà học.
Khi đã tài giỏi trong một vị thế, chính ta lại trở thành người thày để dẫn dắt những người khác chưa có điều kiện giỏi bằng ta. Từ đây ta cũng có được phẩm cách của người chủ và người lãnh đạo.
Khi đã hiểu được sự cần thiết của việc tìm người giỏi hay người hiền tài để học và hành, thì tất yếu ta sẽ tự thay đổi để tìm được cách kết nối với họ.
Những hiền tài luôn mong muốn làm những điều tốt đẹp. Vậy hãy thể hiện cho họ thấy tính cách của ta cũng luôn mạnh mẽ hướng về điều đó.
Là sinh viên, trước hết hãy tìm thày hay người giỏi trong lớp, khoa, trường; trong gia đình và dòng họ để học.
Thày chúc em sớm thành công.

Ngày 19/4/2021. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em thưa thầy (cô). Trong quá trình làm đồ án thì trong lớp có nhóm không hoà đồng được và bạn trong nhóm xin sang nhóm khác. Vậy bạn đó đề xuất chuyển nhóm với thầy trong buổi thông tới luôn được không ạ? Em cảm ơn ạ!

Trả lời:

Bộ môn đã nhận được thư của em.
Học kỹ năng mềm phối hợp với các thành viên có liên quan trong hoạt động tư vấn là một trong những mục tiêu của việc Làm đồ án theo nhóm.
Ai cũng phải nỗ lực tự học điều này để đình hình được nhận thức: Sức mạnh và vị thế của một tổ chức chủ yếu được xây dựng trên nền tảng của việc "Cùng nghĩ,Cùng làm".Từ đó mới mong công việc đạt được hiệu quả cao nhất.
23/4/2019. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em chào thầy, các câu trả lời của thầy khiến em thấy rất hữu ích. Em muốn hỏi thầy khi thầy gặp những bế tắc hay thất bại trong cuộc sống thầy đã tự khắc phục như thế nào, có khi nào thầy cảm thấy mệt mỏi với công việc của mình không. Hiện tại có những lúc em cảm thấy kém cỏi so với người khác, xin thầy cho em lời khuyên được không ạ?

Em cảm ơn thầy rất nhiều.
Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em
Chắc chắn trong cuộc đời không có ai chỉ toàn thành công cả.
Trong hoạt động chính trị, thất bại là gắn với tính mạng.
Trong hoạt động kinh tế, thất bại là gắn với thiệt hại về kinh tế và thời gian.
Trong hoạt động xã hội, thất bại là mất niềm tin và vị thế…

Trong thời đại hội nhập ngày nay, con người phải cạnh tranh với những đối thủ rất mạnh mà trong nhiều trường hợp ta còn chưa biết nhiều về họ; giống như đi thi Olimpic mà không biết sẽ phải thi môn gì; đến đó mới rõ.
Chính vì vậy, xã hội bây giờ cần những người: i) Tư tưởng tiến bộ; ii) Yêu tự do; iii) Hoạt động đa năng và biết liên kết với nhiều người để làm nhiều việc; trong đó đặc biệt với em là nhân tố thứ ba.

Nếu một người chỉ chăm chăm làm một việc; việc đó thất bại có nghĩa là mất tất cả.
Nếu một người làm ba việc; một việc thành công, hai việc thất bại, điều đó cũng chấp nhận được.
Nếu một người làm năm việc; ba việc thành công, hai việc thất bại, điều đó được coi như đã thành công.

Đã đi học được đến bậc đại học, chắc chắn em có cơ hội hơn rất nhiều người không có điều kiện đi học ngoài xã hội kia (thậm chí nhiều người còn khuyết tật).
Hãy học và rèn luyện trở thành người đa năng, nghĩa là tập làm nhiều việc một lúc (ưu tiên là việc theo chuyên môn giỏi nhất của mình, tiếp đến là việc mà xã hội đang cần và cuối cùng là việc mà mình yêu thích). Cũng chính từ đây em sẽ tìm được những mặt mạnh của mình.
Đối với những người tri thức, trong tâm thức của họ không có chỗ cho từ “bế tắc” và “mệt mỏi”, chỉ có từ “khó khăn” và “sáng tạo” để vượt qua mà thôi. (Tất nhiên, trong cuộc sống ai cũng phải chịu những nỗi đau buồn, ví như sự mất mát của người thân, bạn bè, đồng loại).
Một điều nữa em cũng cần biết: Sức mạnh để làm những điều khác biệt và sẽ thành công, không phải chỉ xuất phát từ bản thân em, từ thế giới thực tại này, mà còn được khởi nguồn từ sức mạnh tinh thần của tiền nhân, tổ tiên và dòng họ gia đình em. Vì vậy, phải tìm hiểu, học để phát huy cho được sức mạnh tinh thần này, thậm chí biến thành niềm tin cốt lõi của mình.

Chúc em trở thành con người đa năng và thành công.

Ngày 4/12/2018. Thày Phạm Đình Tuyển

Lịch sử Kiến trúc

Lăng mộ và Đền thờ Nguyễn Xí, Nghi Lộc, Nghệ An, Việt Nam

07/03/2021

Thông tin chung:
Công trình: Lăng mộ và Đền thờ Nguyễn Xí
Địa điểm: xã Khánh Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô:
Năm hình thành: Thế kỷ 15
Giá trị: Di tích quốc gia đặc biệt (Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật, năm 2020)

Nguyễn Xí (1397-1465) là một vị tướng, nhà chính trị, công thần khai quốc và là đại thần trải qua 4 đời vua thời Hậu Lê (nước Đại Việt, tồn tại năm 1428 – 1527), được mệnh danh là thiên tài quân sự trong lịch sử Việt Nam.

Lãnh thổ Việt Nam thời Lê Sơ (1428 – 1527)

Nguyễn Xí sinh năm 1397, ông nội là Nguyễn Hợp, cha là Nguyễn Hội. Nguyễn Hợp đến sống tại làng Thượng Xá, huyện Chân Phúc nay là xã Khánh Hợp, huyện Nghi Lộc, Nghệ An. Tại đây, hai cha con Nguyễn Hợp, Nguyễn Hội khai dân lập ấp, mở mang nghề làm muối. Nguyễn Hội sinh hai con trai: Nguyễn Biện và Nguyễn Xí. Cha con Nguyễn Hội, Nguyễn Biện thường chở muối ra bán ở vùng Lương Giang, huyện Thiệu Hoá, Thanh Hoá, do đó rất thân quen với Lê Lợi (hoàng đế Đại Việt, sáng lập triều đại Hậu Lê, trị vì năm 1428 – 1433), khi đó còn là phụ đạo ở Lam Sơn.

Năm 1418, Lê Lợi xưng Bình Định vương phát động khởi nghĩa Lam Sơn, chống quân xâm lược tàn bạo nhà Minh (triều đại cai trị Trung Quốc từ năm 1368- 1644). Nguyễn Xí và anh trai Nguyễn Biện (năm 1394- 1425) cùng tham gia, lúc đó ông 22 tuổi. Ban đầu, cuộc khởi nghĩa gặp nhiều khó khăn, nhiều người bỏ đi, chỉ có Nguyễn Xi và một số it tướng lĩnh khác theo Lê Lợi nương náu trên núi.
Năm 1426, sau khi làm chủ từ Thanh Hóa đến Thuận Hóa, Lê Lợi chia quân cho các tướng làm 3 cánh bắc tiến. Tướng Đinh Lễ (Công thần khai quốc nhà Lê Sơ, năm ? – 1427) và Nguyễn Xí là cánh quân đánh Đông Quan (Thăng Long). Tại Tốt Động (huyện Chương Mỹ, Hà Nội ngày nay), quân ta đại thắng. 5 vạn quân Minh bị giết, 1 vạn quân bị bắt sống. Tổng binh của quân Minh là Vương Thông (năm ? – 1452) cùng các tướng phải chạy về cố thủ ở Đông Quan.
Năm 1427, trong một trận kịch chiến, Đinh Lễ bị giặc giết chết, Nguyễn Xí bị bắt, song sau đó trốn thoát.
Ông lại tiếp tục cầm quân, tham gia trận chiến kéo dài gần 1 năm tại thành Xương Giang (thành phố Bắc Giang ngày nay). Việc hạ được thành Xương Giang có ý nghĩa quan trọng, bởi đây là cứ điểm chính trên tuyến viện binh từ Trung Quốc đến Đông Quan. Chiến thắng Xương Giang góp phần kết thúc thắng lợi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, tức Lê Thái Tổ. Năm 1429, Lê Lợi ban biển ngạch công thần cho 93 người, phân thành 9 nhóm. Nguyễn Xí được xếp vào hàng nhóm thứ 5 là Huyện hầu (sau Huyện Thượng hầu, Á Thượng hầu, Hương Thượng hầu và Đình Thượng hầu) và ban quốc tính họ vua – họ Lê. (Danh nhân văn hóa Nguyễn Trãi thuộc nhóm thứ 6 là Á hầu).

Năm 1433, Lê Thái Tổ mất, ông cùng Phạm Vấn, Lê Sát, Lê Ngân nhận di chiếu của vua phò Thái tử Lê Nguyên Long, lúc đó mới 10 tuổi lên ngôi, tức hoàng đế Lê Thái Tông (vua Đại Việt, trị vì năm 1433 – 1442). Trong giai đoạn này, Nguyễn Xi giữ chức Phụ nhiếp chính và Chính sự kiêm Tri từ tụng.
Năm 1442, Lê Thái Tông mất ở tuổi 20, ông cùng một số quan đại thần nhận di chiếu phò hoàng đế Lê Nhân Tông (vua Đại Việt, trị vì năm 1442- 1459). Vua Nhân Tông còn nhỏ, thái hậu Nguyễn Thị Anh là Nhiếp chính.Trong giai đoạn này, Nguyễn Xí giữ chức Nhập nội đô đốc, Thiếu bảo tri Quân dân sự, Thái bảo giúp việc chính sự.
Năm 1459, Lạng Sơn vương Lê Nghi Dân làm binh biến giết thái hậu và vua. Lê Nghi Dân lên ngôi hoàng đế (trị vì năm 1459 – 1460).
Năm 1460, Nguyễn Xí phát động binh biến, phế bỏ vua Lê Nghi Dân, rước con út của hoàng đế Lê Thái Tông lên ngôi vua tức Lê Thánh Tông (trị vì năm 1460 – 1497), mở ra một thời kỳ thịnh trị của vương triều Đại Việt kéo dài 38 năm. Trong giai đoạn này, Nguyễn Xí được phong nhiều chức tước: Khai phủ Nghi đồng Tam ty; Nhập nội kiểm hiệu Thái phó Bình chương Quân quốc trọng sự Á quận hầu; Sái quận công; Nhập nội Hữu tướng quốc; Thái úy Cương Quốc công.
Năm 1465, Nguyễn Xí qua đời, thọ 69 tuổi, được truy tặng làm Thái sư.
Năm 1467, vua Lê Thánh Tông lệnh cho dựng đền thờ theo chế độ quốc tạo và cho Trạng nguyên Nguyễn Trực (năm 1417- 1474) viết văn bia phong thần: "Thượng đẳng phúc thần, Hiển uy chính nghị anh kiệt trung trinh đại vương".
Các đời vua nhà Nguyễn (Việt Nam, Đại Nam, tồn tại năm 1802- 1945) tiếp sau cũng đều tôn vinh ông.

Không chỉ là nhà quân sự, chính trị tại ba, Nguyễn Xí còn là người góp phần đáng kể vào công cuộc mở mang kinh tế và góp phần hình thành nên nhiều làng xã ở nước ta trong thế kỷ 15.
Trước yêu cầu của việc khôi phục kinh tế sau thời gian dài chiến tranh, nhà Lê thực hiện chính sách khuyến khích người dân khai hoang, lập làng. Cùng với đó, nhiều công thần nhà Lê được cấp tù binh người Minh, người Chăm để khai khẩn các vùng đất hoang.

Năm 1477, vua Lê Thánh Tông ban hành chính thức Chế độ Lộc điền, chỉ dành riêng cho tầng lớp quý tộc và quan lại cao cấp. Lộc điền gồm ruộng đất thế nghiệp (đời đời hưởng lộc và truyền lại cho con cháu), cùng với Tứ điền (ruộng ân tứ), ao đầm, bãi dâu (chỉ cho hưởng dụng suốt đời, sau khi chết ba năm phải trả lại cho Nhà nước), Tự điền (ruộng tế; truyền lại con cháu lo việc thờ cúng).
Là một trong những công thần đứng đầu triều Lê, Nguyễn Xí được triều đình ban thưởng hàng nghìn mẫu Lộc điền.
Theo tài liệu của một văn bia tại Nghệ An, Lộc điền của Nguyễn Xí trải trên địa phận 93 xã thuộc 25 huyện với tổng diện tích 5.135 mẫu. Tại Nghệ An, số Lộc điền và ruộng đất ao đầm Nguyễn Xí mua thêm là hơn 1.377 mẫu, trên địa bàn của các phủ Diễn Châu, Anh Đô, Đức Quang và các huyện Chân Lộc, Yên Thành, Nam Đường, Thanh Chương. Đặc biệt, ông rất chú trọng việc khai phá và xây dựng vùng Cửa Lò - Cửa Hội. Vào thế kỷ 15, vùng này biển còn ăn sâu vào đất liền, nhiều nơi còn ngập nước mặn, dân cư còn thưa thớt. Vì vậy, ngoài số Lộc điền được ban cấp, ông sử dụng tù binh người Minh được vua ban cấp, cùng con cháu chiêu mộ dân, khai hoang, lập làng.
Những tù binh người Minh này, dần trở thành cư dân Việt, được Nguyễn Xí ban cho ruộng đất để họ lo việc hương khói và truyền lại cho con cháu.
Khi đánh dẹp quân Chiêm Thành vào năm 1445, nhà Lê bắt được hàng ngàn tù binh về giam ở xứ Bàu Ổ (thuộc phường Nghi Hương, thị xã Cửa Lò ngày nay). Nguyễn Xí cũng sử dụng những tù binh này vào khai khẩn đất đai ở Bàu Ổ. Theo gia phả họ Nguyễn Đình ở xã Nghi Hợp (huyện Nghi Lộc) và họ Chế Đình ở phường Nghi Hương (thị xã Cửa Lò), công cuộc khẩn hoang xứ Bàu Ổ đã dẫn đến sự ra đời của các làng Kim Ổ (thuộc phường Nghi Hương), Thu Lũng (thuộc phường Nghi Thu, thị xã Cửa Lò). Những hàng binh người Chăm này được Nguyễn Xí đối xử như con cháu và cho đổi từ họ Chế thành Chế Đình, Chế Lạc, Chế Du và cho phép lập làng.
Trước những công đức của Nguyễn Xí, dân làng về sau tự nhận là con nuôi (dưỡng tử) của ông. Vì vậy, trong số các chi họ là con cháu của Nguyễn Xí sau này, có 3 chi họ dưỡng tử (con nuôi) là con cháu những tù binh người Minh, người Chăm năm xưa.

Để tạo phúc, Nguyễn Xí còn xuất tiền của, hướng dẫn dân xây đắp đường sá, cầu cống; xây chợ (chợ Sơn tại làng Long Trảo, xóm Kỳ Sơn, xã Nghi Khánh, huyện Nghi Lộc ngày nay) làm trung tâm giao lưu hàng hóa trong vùng và phát triển cuộc sống của người dân nơi đây.

Dòng họ của ông trở thành dòng họ danh gia vọng tộc. Để răn dạy con cháu đời sau trung với vua, với nước, ông đã viết bản di huấn trình lên vua Lê Thánh Tông chuẩn y, rồi khắc vào bia đá để lưu truyền cho con cháu.
Ông có 16 người con, trong đó có 4 vị là Nguyễn Sư Hồi, Nguyễn Kế Sài, Nguyễn Trọng Đạt và Nguyễn Nhân Thực đã tiếp nối sự nghiệp khẩn hoang, lập làng và tạo phúc của Nguyễn Xí, được người dân tôn thờ làm phúc thần.

Cuộc đời và sự nghiệp lẫy lừng của Thái úy Cương Quốc công Nguyễn Xí đã trở thành huyền thoại. Người dân cho rằng chỉ có bậc thần thánh mới làm được những công tích to lớn và vẹn toàn như vậy. Một trong những sự tích được lan truyền nhiều nhất: Nguyễn Xí chính là hóa thân của ông thần Hoàng Mười (hay còn gọi là Ông Mười Nghệ An với tài đức mười phân vẹn mười), một trong những nhân vật quan trọng trong Đạo Mẫu Tam Phủ, Tứ Phủ của người Việt.

Phối cảnh tổng thể đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Tổng mặt bằng đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Đền thờ Nguyễn Xí

Đền Nguyễn Xí nằm trên khu đất hình chữ nhật, rộng khoảng 100m, sâu khoảng 190m, có bố cục hướng chếch về nam. Các hạng mục chính tại đền thờ Nguyễn Xí gồm:

Nghi môn ngoại
Nghi môn ngoại nằm tại giới hạn phía nam của Đền; được dựng lại những năm gần đây, theo kiểu truyền thống. Nghi môn ngoại gồm 3 cổng với 4 trụ biểu. 2 trụ biểu cao giới hạn cổng chính; Cạnh hai trụ biểu thấp là cổng phụ. Sau Nghi môn ngoại là sân phía trước Nghi môn giữa; cạnh đó là bãi đỗ xe.

Nghi môn ngoại mới xây dựng nằm phía trước Quần thể đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Nghi môn giữa
Nghi môn giữa (Nghi môn trung) gồm 2 trụ biểu cách nhau 1,5m tạo thành lối ra vào mang tính tượng trưng. Đỉnh trụ gắn nghê chầu, thân trụ phía trên trang trí đèn lồng, phía dưới trang trí câu đối, đế hình vuông. Hai bên trụ biểu là hai trụ nhỏ và bức tường trên đó đắp hình ngựa.
Phía trước Nghi môn giữa là bức bình phong, được gọi là Bảng hổ, cao 1,2m, dày 0,25m, dài 2m, xây bằng gạch, đá. Trên mặt bức bình phong đắp nổi hình một con hổ trong tư thế ngồi, hai chân trước chụm vào nhau trên một món đá, đầu ngẩng cao, mặt nhìn ra phía trước.
Qua Nghi môn giữa, vào trong chừng 30m là 2 ao hình bán nguyệt thông nhau. Mỗi ao dài 12m, rộng 8m, sâu 1,2m. Trong ao trồng sen. Cầu bắc qua ao dài 3m, mới được xây lại bằng đá xanh.

Nghi môn giữa phía trước Chính điện, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Nghi môn nội
Nghi môn nội dài 16m, rộng 9m, gồm:

Trụ biểu nằm phía trước và hai bên của Nghi môn nội. Trụ có kích thước to lớn, cao 12m. Đỉnh trụ trang trí 2 tầng ô lồng đèn với 4 góc là 4 trụ lồng đèn nhỏ. Thân trụ rỗng, 4 góc và 2 mặt ngoài trang trí câu đối. 2 mặt trong trang trí các hoa văn rỗng. Đế trụ biểu thắt dạng cổ bồng.

Nghi môn nội có 3 khối cổng.
Khối cổng chính lùi vào trong so với hai cổng phụ, cao 2 tầng. Tầng dưới tạo thành khối bệ với cửa ra vào dạng vòm cuốn cao 2,5m, rộng 2,95m. Tầng trên cao 2m, có mái chồng diêm 2 tầng, 8 mái. Phía trước, hai bên Khối cổng chính có hai trụ biểu nhỏ.
Hai khối cổng phụ nhỏ, cửa vòm cuốn cao 2,2m, rộng 1m, mái chồng diêm, 2 tầng, 8 mái.

Nghệ thuật trang trí điêu khắc tại Nghi môn nội rất phong phú và đẹp mắt. Ngoài bức tường đắp hình hai nghĩa quân, tay cầm gươm, đầu đội mũ, mình mặc áo giáp, chân đi hài, tại đây còn có các mảng tường đắp ngựa, sư tử, rồng, chim phượng, hạc đứng trên lưng rùa…
Phía trên vòm cửa tầng 2 của Khối cổng chính có đắp 4 chữ Hán: “Thiên Khai Cẩm Sắc” (Trời mở sắc đẹp).

Nhìn chung, Nghi môn nội đền thờ Nguyễn Xí tại xã Khánh Hợp, Nghi Lộc, Nghệ An là một công trình nghệ thuật hoành tráng, trang nghiêm và mỹ lệ vào loại hiếm trong các đền thờ cổ còn lại ở Nghệ An.

Phối cảnh tổng thể Nghi môn nội phía trước Chính điện, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Nghi môn nội, phía trước là cầu đá bắc qua ao bán nguyệt, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Trang trí đỉnh trụ biểu chính phía trước Nghi môn nội, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Trang trí phía trên tháp cổng chính của Nghi môn nội, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Chính điện
Phía sau Nghi môn nội là một sân rộng lát gạch, tiếp đó là khu Chính điện. Đây là một cụm công trình gồm: Tiền tế, Trung điện, Hậu điện và các công trình có liên quan khác.

Tiền tế hay Bái đường có 5 gian, 4 mái. Gian chính giữa rộng 3m; 2 gian hai bên mỗi gian rộng 2,6m, 2 gian phụ phía ngoài cùng mỗi gian rộng 2m. Hiên nhà rộng 1,6m. Kết cấu chính của tòa Tiền tế làm bằng gồ lim, mít, dạ hương. Mái lợp ngói vẩy. Hai đầu hồi là tường xây. Phía trước là hệ thống cửa gỗ lim và mít. Phía sau mở thông vào Sân trong. Trong Bái đường có treo hoành phi, câu đối và cuốn thư. Ở gian chính giữa, có 2 con hạc cao lớn đứng chầu hai bên.

Tòa Tiền tế, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Bên trong tòa Tiền tế, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Sân trong dài 7m, rộng 6m, lát gạch bát tràng. Giữa sân có một bể cạn và nhà đốt vàng hương.
Hai bên mặt phía đông và tây của Sân trong là tòa Tả vu và Hữu vu. Mỗi tòa rộng 3m, dài 9m, kết cấu giống nhau, gồm 3 gian, tường hồi bít đốc 2 mái, phía sau là tường, phía trước mở thông với Sân trong. Bên trong Tả vu, Hữu vu có khám thờ đặt trên bệ xây rộng 2,2m, dài 2,5m. Đây là nơi thờ 16 người con trai của Nguyễn Xí.
Hai đầu của Tả vu và Hữu vu là Gác chuông, Gác khánh với hình dạng giống nhau theo kiểu chồng diêm 3 tầng. Tầng dưới cao 2,2m, tầng giữa cao 1,6m, tầng trên cao 1,2m. Gác chuông và Gác khánh làm tôn vẻ đẹp cân đối, trang nghiêm của quần thể Chính điện.

Phối cảnh Sân trong phía sau tòa Tiền tế; hai bên là Gác chuông, Gác khánh và Tả vu, Hữu vu; phía sau là tháp Trung điện 3 tầng

Gác chuông, Gác khánh tại Sân trong, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Nội thất Tả vu, Hữu vu, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Trung điện nằm tại vị.trí trung tâm của khu Chính điện, phía trước là Sân trong.
Công trình được xây dựng theo kiểu chồng diêm cao 3 tầng, 12 mái, gọn như một tòa tháp (tương tự như tòa Cửu phẩm trong kiến trúc chùa truyền thống vào thế kỷ 15- 17) với mặt bằng kích thước 5,5m x 5,5m, đặt trên bệ nền cao hơn sân 0,25m.
Bức hoành phi ở chính giữa Trung điện gồm 3 chữ “Nhạc giáng thần” (Khí thiêng của núi đã giáng vào vị thần này) do vua Lê Thánh Tông ban cho.
Trang trí kiến trúc của Trung điện rất công phu.
Tầng dưới không có tường bao quanh. Bên trong, phía trước có một án thư, tiếp đó là một ban thờ và trong cùng là một kiệu thờ. Phía trước ban thờ là hệ thống cửa võng. Cửa võng phía trước dài 3m, cao 1,2m, được chạm thủng và sơn son thiếp vàng.
Tầng trên đặt các ban thờ bằng gỗ.
Các bức chạm thủng trong tòa tháp với các hình cuốn thư, rồng cuộn, chim phượng bay, dơi ngậm chữ Hỷ, sóc ngồi và các họa tiết mây cách điệu…rất sinh động, tinh tế.
Tại đền thờ Nguyễn Xí, cùng với Nghi môn nội, tòa tháp Trung điện là công trình có giá trị nghệ thuật nhất.

Tháp Trung điện, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Kết cấu gỗ bên trong tháp Trung điện, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Thượng điện nằm trong cùng của Đền, đặt trên một bệ nền cao 0,8m, dài 7m, rộng 6m.
Thượng điện gồm 3 gian. Gian giữa rộng 2,6m, hai bên mỗi gian rộng 2,2m, đầu hồi bít đốc 2 mái.
Mái nhà Thượng điện và Trung điện sát kề nhau có máng nước chung.
Tại Thượng điện, gian giữa thờ cụ Nguyễn Hội (thân phụ của Nguyễn Xí) và vợ, gian bên trái thờ cụ Nguyễn Biện (anh trai của Nguyễn Xí) và vợ, gian bên phải thờ Nguyễn Xí và vợ.

Hậu điện phía sau, kề liền tòa Trung điện, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Ban thờ Nguyễn Xí tại Hậu điện, đền thờ Nguyễn Xí , Nghi Lộc, Nghệ An

Trong quần thể đền thờ Nguyễn Xí còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị nghệ thuật như: Bia đá; Kiệu rồng; Hai con hạc (đứng trên lưng rùa); Hai bức cuốn thư sơn son thiếp vàng (một bức ở Bái đường, một bức ở Trung điện); Tượng hổ bằng gỗ mít, (đặt ở hai bên trước Thượng điện); Chuông đồng; Nhiều đồ tế lễ bằng gỗ sơn son thiếp vàng (long ngai, khám thờ, mâm cỗ, ống hương, trống...), bằng sứ, đất nung (độc bình, bát hương, chén tống, bát sứ...), bằng ngà (chén); bằng kim loại (lư hương, chiêng...), bằng vải thêu (cờ ngũ hành, trướng), hoặc bằng giấy (sớ, gia phả); Câu đối, hoành phi, văn bia, đặc biệt là các câu đối khắc gỗ trên các kết cấu gỗ chính của các tòa nhà trong Đền.

Lăng mộ Nguyễn Xí

Lăng mộ Thái úy Cương Quốc công Nguyễn Xí nằm về phía đông của đền thờ Nguyễn Xí, cách khoảng 400m.
Lăng mộ có mặt bằng gần hình vuông rộng 32m, sâu 38m, hướng về phía đông, ra phía biển.
Tại đây có mộ của cụ Nguyễn Hội và Nguyễn Xí. Mộ vẫn giữ nguyên trạng thái đắp đất, không xây kiên cố từ bao đời nay.

Vị trí Lăng mộ Nguyễn Xí trong Quần thể di tích

Phía trước Lăng mộ Nguyễn Xí trong Quần thể di tích

Lễ hội chính tại đền Nguyễn Xí diễn ra vào ngày 10 tháng 10 âm lịch hằng năm.
Tên của Nguyễn Xí được đặt cho đường phố tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Nghệ An, Hà Tĩnh và nhiều nơi khác tại Việt Nam.

Di tích quốc gia đặc biệt Lăng mộ và Đền thờ Nguyễn Xí tại xã Khánh Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An là địa điểm gắn với Nguyễn Xí, một nhà quân sự, nhà chính trị lỗi lạc, một danh nhân tiêu biểu có ảnh hưởng to lớn với tiền trình lịch sử dân tộc, trong giai đoạn chống giặc Minh, dành độc lập dân tộc và dựng nên triều đại Hậu Lê vào thế kỷ 15.
Di tích quốc gia đặc biệt Lăng mộ và Đền thờ Nguyễn Xí là một quần thể kiến trúc, nghệ thuật có giá trị, tiêu biểu cho phát triển kiến trúc và nghệ thuật Việt Nam giai đoạn thế kỷ 15 - 19.

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://vi.wikipedia.org/wiki/Di_t%C3%ADch_qu%E1%BB%91c
_gia_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t
https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%AA_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95
https://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%E1%BB%85n_X%C3%AD
http://dsvh.gov.vn/lang-mo-va-den-tho-nguyen-xi-tinh-nghe-an-3309
http://www.vista.net.vn/diem-du-lich/den-tho-cuong-quoc-cong-nguyen-xi.html
https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%81n_%C3%94ng_Ho%C3%A0ng_M%C6%B0%E1%BB%9Di
https://www.youtube.com/watch?v=tktzhTV9mPA
https://truyenhinhdulich.vn/video/den-tho-thai-su-cuong-quoc-cong-nguyen-xi-14814.html

Xem các bài viết về chùa Việt Nam tại đây

Xem các bài viết về đình, đền Việt Nam tại đây

Xem các bài viết về Di sản văn hóa thế giới tại đây

Cập nhật ( 12/03/2021 )

Tin mới đưa:

Tin đã đưa:

Tất cả các tin »